14-11-18
Waarom niet een religieus café beginnen!
Een gelegenheid om te experimenteren met religie, en om met (her)verbinding te oefenen.
Een café als pop-up tempel!
Multireligieus? Ik acht mijzelf religieus, in de zin dat ik mij existentieel zoek te (her)verbinden. Daartoe put ik graag uit allerlei religieuze (en ook filosofische) tradities. Maar maakt dat me ‘multireligieus’? Het gaat mij niet om het instituut of de traditie, noch om de dialoog tussen verschillende geloven, maar om de praktijk van het (her)verbinden, samen met mensen die hetzelfde in de zin hebben.
15-11-18
Wat gebeurt er wanneer we de relevantie van de bestaande religies terugbrengen naar de vraag: met wie of wat wordt verbinding gezocht, en hoe? En hoe staat het daar nu mee? Lukt dat nog?
Blijken niet veel van de overgeleverde verhalen, symbolen en rituelen hun verbindende werking te zijn kwijtgeraakt, lost in translation naar de huidige menselijke conditie?
Brengen zij misschien vooral vervreemding te weeg (oftewel: het tegenovergestelde van verbinding), met name naar degenen toe die in de wereld van nu willen leven en die niet bereid zijn om zich te voegen naar een taal en codes uit een verleden tijd?
Wat maakt het vanzelfsprekend dat religie achterblijft bij de ontwikkeling van de mensheid?
Waarom zouden we accepteren dat de religies alsmaar achterom kijken naar de tijd waarin ze zijn ontstaan, dat wil zeggen: een voorbije wereld?
16-11-18
Wat zou religie kunnen betekenen inzake klimaatverandering en biodiversiteit? Inzetten op (her)verbinden met de natuur waar we als mensen altijd al deel van uitmaken!
Het is eigenlijk te gek voor woorden dat religies, en met name de monotheïstische, deze verbondenheid nu pas beginnen te ontdekken. Waar zijn ze al die tijd mee bezig geweest? Inderdaad, niet met natuur, maar met ‘bovennatuur’…
In het praten over klimaat e.d. komen monotheïsten meestal niet verder dan het eindeloos uitmelken van ‘rentmeesterschap’, - zo ongeveer de enige notie die in hun heilige geschriften te vinden is als het gaat om de omgang met niet-menselijke natuur, en dan is de term ook nog eens overdrachtelijk gebruikt, gerelateerd aan eigendom.
Schiet de natuur er iets mee op wanneer we ons met haar verbinden in termen van een eigendomsrelatie? Is dat wel een (her)verbinden in religieuze zin?
Moeten we concluderen dat in premoderne religie (zoals het christendom) de verhouding tot de niet-menselijke natuur volstrekt geen prioriteit heeft, maar een bijkomstigheid die het moet hebben van uiterst schaarse verwijzingen?
Moeten we concluderen dat in premoderne religie (zoals het christendom) de verhouding tot de niet-menselijke natuur volstrekt geen prioriteit heeft, maar een bijkomstigheid die het moet hebben van uiterst schaarse verwijzingen?
17-11-18
Er zijn mensen (zoals dominee Gremdaat) die vinden dat we moeten ophouden met kinderen te laten geloven in Sinterklaas, omdat je hen in iets laat geloven dat niet bestaat. Ik ben het daar niet mee eens. Mij lijkt het een hele waardevolle ervaring om te ontdekken dat je lange tijd in een verhaal kunt geloven, verteld door volwassenen die je vertrouwt, en dat dan blijkt dat het verhaal een mythe is, of een verzinsel.
Het ontdekken van het ‘bedrog’ zou kunnen maken dat kinderen kritischer worden naar andere verhalen, verteld door volwassenen die hun vertrouwen proberen te winnen, terwijl bij nadere beschouwing blijkt dat het mythen of verzinsels zijn. Ik denk aan reclame en aan godsdienstige verhalen. Er zit misschien een kern van waarheid in, maar het verhaal zoals het verteld wordt, dien je niet letterlijk te nemen.
Ik ben er dus helemaal vóór om het verhaal van Sinterklaas en zijn Pieten te handhaven, maar met een vervolg: later, wanneer kinderen méér te maken krijgen met verhalen die misleidend zijn wanneer je ze (te) letterlijk neemt. Zoals je ooit in Sinterklaas geloofde die niet blijkt te bestaan, zo zou dit of dat (nader in te vullen) verhaal ook wel eens anders kunnen zijn dan ‘ze’ je proberen wijs te maken. Ter bevordering van kritisch bewustzijn!
In Sinterklaas geloven en het ‘bedrog’ ontdekken is dus een uitstekende gelegenheid om iets te leren over cultuur en over het (te) letterlijk nemen van de verhalen die erin rond gaan. Het zou jammer zijn wanneer we kinderen deze ervaring zouden onthouden.
In Sinterklaas geloven en het ‘bedrog’ ontdekken is dus een uitstekende gelegenheid om iets te leren over cultuur en over het (te) letterlijk nemen van de verhalen die erin rond gaan. Het zou jammer zijn wanneer we kinderen deze ervaring zouden onthouden.
18-11-18
Aankondiging op Facebook-pagina van Westerparkbewoners:
Donderdagavond 22 november, Ketelhuis:
Een ‘RELIGIEUS CAFÉ’ in Westerpark?
.
Komende donderdag zou ik willen kijken of we een ‘religieus café’ kunnen opzetten. Religie is een terugkerend onderwerp, waarop wisselend wordt gereageerd. Heel traditionele versies van religie zijn voor veel mensen niet meer geloofwaardig (en mij lijkt: terecht), maar is daarmee alle religie onzinnig geworden? Een ‘religieus café’ zou ruimte kunnen bieden aan uitwisselingen rondom religie.
Al vele jaren leid ik een filosofisch café (zie: http://home.kpn.nl/boele097). (Met ‘café’ wordt dan niet zozeer een locatie bedoeld, als wel een gelegenheid om uit te wisselen en te discussiëren.) In het filosofisch café kunnen tal van onderwerpen aan de orde komen, ook levensbeschouwelijke. Onderwerpen die raken aan ‘religie’ worden echter meestal vermeden, of er is vooral kritiek. Toch merk ik dat er ook veel belangstelling voor is, al wordt dat niet altijd openlijk gezegd. Wellicht biedt een ‘religieus café’ de nodige ruimte.
Overigens wil ik onmiddellijk een misverstand uit de weg ruimen: ‘religie’ is wat mij betreft niet hetzelfde als ‘godsdienst’. In godsdienst wordt een god (of goden) gediend. In religie gaat het om verbinden of herverbinden (religare). De vraag is dan: met wie of wat verbind je je? Dat kan zijn met een godheid, maar dat hoeft niet. (In boeddhisme, bijvoorbeeld, spelen goden geen rol, en boeddhisme is niet de enige religie waarvoor dat geldt.) Religie is dus ruimer dan godsdienst. Anders gezegd: Elke godsdienst is een religie, maar niet elke religie een godsdienst.
Dus: het betreft een ‘religieus café’, en niet een ‘godsdienstig café. Misschien helpt het om de ergste weerzin of twijfel opzij te zetten. ;-) Het verschil maakt het wellicht mogelijk om wat speelser, onderzoekender en avontuurlijker met het onderwerp om te gaan, en hopelijk met een open geest voor andersdenkenden.
Op donderdagavond 22 november ontmoet ik graag geïnteresseerden in het Ketelhuis, Pazzanistraat 4, in het Westerpark, om 20 uur.
In het café van het Ketelhuis, links van de bar de trap op, zie je in de hoek een grote tafel staan. Daar zitten we. (Voor de herkenbaarheid zal ik een kleine, geel-zwarte verrekijker op tafel zetten.)
We zullen dan de mogelijkheden van een ‘religieus café’ bespreken, inclusief de vraag waar we het zouden kunnen houden.
Ik heb geen idee hoe groot (of klein) de belangstelling zal zijn, en hoeveel mensen er zullen komen. Er is beperkt ruimte aan de tafel in het Ketelhuis. Als je zeker weet dat je wilt komen, laat het me even weten, door een mailtje te sturen naar: driesboele@wxs.nl
Tot donderdagavond, in het Ketelhuis!
Groet,
Dries Boele
22-11-18
We leven in tijden van crisis. Diepgaande crises. Er valt moeilijk iets te bedenken dat er niet door geraakt wordt. Wel beschouwd zou het nauwelijks nog uit te houden moeten zijn in de eigen comfortzone. Een ramp? Niet per se. Een crisis biedt ook mogelijkheden. Om te vernieuwen. Om van koeienpaadje te veranderen. Om het spinrag en vermolmde hout te verwijderen. Om ‘out of the box’ te denken. Om te experimenteren met het onwaarschijnlijke. Geef mij nog maar een crisis!
We leven in tijden van crisis. Diepgaande crises. Er valt moeilijk iets te bedenken dat er niet door geraakt wordt. Wel beschouwd zou het nauwelijks nog uit te houden moeten zijn in de eigen comfortzone. Een ramp? Niet per se. Een crisis biedt ook mogelijkheden. Om te vernieuwen. Om van koeienpaadje te veranderen. Om het spinrag en vermolmde hout te verwijderen. Om ‘out of the box’ te denken. Om te experimenteren met het onwaarschijnlijke. Geef mij nog maar een crisis!
23-11-18
Gisteravond een verkennende bijeenkomst gehouden in het café van filmtheater ‘Het Ketelhuis’. Met de vraag: is er belangstelling voor een ‘religieus café’ in mijn stadsdeel, Westerpark? Opkomst: één bezoekster. Tja.
Met z’n tweeën hadden we een interessante en geanimeerde uitwisseling over het thema ‘religie’, ervaringen met eigentijdse spiritualiteit, ecologie, experimenteren met rituelen, de noodzaak van kritische zin, en aanverwante kwesties. Jammer dat er niet meer mensen bij waren.
Wat zegt de hoge opkomst? Er zijn verschillende mogelijkheden: óf er is geen belangstelling voor een ‘religieus café’ (in mijn stadsdeel of überhaupt), óf de aankondiging was niet wervend genoeg, óf ik heb op het verkeerde platform reclame gemaakt voor de bijeenkomst. (De aankondiging heb ik geplaatst in een Facebook-groep, genaamd ‘Westerparkbewoners’, met ruim tweeduizend leden, mensen die het samenleven in de buurt hoog in het vaandel hebben!)
Hoe verder?
Het leek me voor de hand te liggen om lokaal te beginnen, wanneer het gaat om ‘(her)verbinden’. Maar misschien is dat toch wat ouderwets gedacht. In een volgende poging zal ik het opengooien: voor iedereen met belangstelling voor ‘experimenteren met religie’, waar je ook woont. Ook zal ik het verkennen achterwege laten en gelijk met een soort van programma komen, zodat bezoekers weten waarvoor ze komen. Voor gisteravond had ik veel open gelaten, om ruimte te geven aan inbreng van anderen (ideeën, voorstellen, etc.), maar wellicht dat dat niet werkt.
Uitproberen, bijstellen, en opnieuw proberen: ben benieuwd waar we uitkomen!
Is filosofie mijn traditie, zoals een christen of een boeddhist in een traditie staan? Ben ik levensbeschouwelijk te identificeren als een filosoof? Vormt filosofie een traditie waar je toe kunt behoren? Als dat zo is, dan betreft het een bizarre traditie, met zeer divers volk, van uiterst tegendraads en zonderling tot volgzaam en onderhoudend, ja ordebevestigend. Filosofen kunnen elkaar te vuur en te zwaard bestrijden – met de pen, weliswaar -, en tegelijk zullen ze elkaar niet willen excommuniceren. Een traditie die geen traditie wil zijn, vol onvergelijkbaarheden. Bouwen filosofen op elkaar voort? In zekere zin, ja. Maar tegelijk kunnen ze ook apart genuttigd worden.
1-12-18
Gisteravond met Hans en andere vrienden de docu-film ‘Kumaré’ bekeken. Hilarisch en ook verbijsterend: hoe een Amerikaan, van Indiase afkomst, zich bij wijze van grap gaat voordoen als een goeroe. Hij meet zich alle cliché-attributen aan (zoals lang haar en een baard, een halfnaakt Indiaas pakje en het accent van zijn oma). En vervolgens belegt hij bijeenkomsten waarin hij spirituele praatjes begint te verkopen.
En ja, Kumaré krijgt volgelingen! Mensen voor wie hij de zaligmakende held is!
Al die tijd heeft hij enkele handlangers in de buurt die voor hem het een en ander organiseren en hem filmen.
Opmerkelijk is dat deze would-be heilige geen leugens hoeft te vertellen, om zijn volgelingen bij de neus te nemen. Wanneer hij zegt dat hij niet degene is die hij echt is, dan klopt dat helemaal, alleen het wordt door zijn volgelingen anders, d.w.z. spiritueel uitgelegd: je ‘echte zelf’ is een ander dan je verschijning. Ook wanneer hij hen gaat aansporen om te doen wat zij werkelijk zelf willen, in plaats van in de verhalen van een ander te geloven, dan kan dat opnieuw dubbel worden uitgelegd.
Aan het eind vertelt Kumaré zijn volgelingen in welk spel zij verzeild zijn geraakt: dat van een fake-goeroe. Ontnuchterend voor iedereen, voor sommigen een klap, maar de meesten kunnen er toch waardering voor opbrengen.
Een soort Sinterklaas-sprookje voor volwassenen, maar dan echt gebeurd: je gaat in een fantastisch verhaal geloven, om er tenslotte achter te komen dat het geheel en al je eigen projectie is.
Wat maakt dat mensen, zelfs volwassenen, zich zo gemakkelijk laten beetnemen wanneer het om religie gaat?
